Kapitalizm iklim krizine çare olabilir mi?

Kapitalizm iklim krizine çare olabilir mi?

Kapitalizm iklim krizine yönelik bir çare olabilir mi? Çoğu çevreci birey, grup buna oldukça şüphe ile yaklaşacaktır. Sonuçta ucu açık büyümeye dayalı ekonomik sistem bizleri bu noktaya taşımıştır. Gezegenin sınırlarına duyarlı ve eşit refah sunmak, günden güne daha fazla tüketim ve üretim yaratmak üzerine kurulu bir sistemde bir çelişki yaratmaktadır.

Kapitalist düzende ise kurumlar ‘doğası gereği’ fırsat ve riskleri görebilmeli kısa ve uzun dönem önceliklerini bunlara göre yönetebilmelidir. Değişim de şüphesiz – özellikle de tüm enerji sistemlerinin değişimi – önemli yatırım ve kaynak gerektirmektedir.

Burada ümit veren, pazar ve oyuncularının, hem iklim etrafındaki risklerden artık kaçınılamaz oldukları noktasına gelmeleri ve ötesinde yenilenebilir enerji tarafındaki fırsatların da kaçırılamayacak kadar dikkat çekici olduğunu görmeleridir.

İKLİM KRİZİNİN YARATTIĞI RİSKLER

Swiss Re Institute’ün yayınladığı verilere göre, doğal ve insan sebepli felaketlerin yarattığı zarar 2018’de 160 milyar dolara ulaşmış durumda; bunun yaklaşık yarısını ise sigortalı kendisi karşılamış. Yani kurumlar iklim krizinin faturasını ağır bir şekilde ödemeye başlamışlardır.

Sigortacılar iklim değişikliğine yönelik zararların sigortalılar tarafından karşılanmasının olanaksız olduğuna yönelik uyarı yapıyorlar.

Dünyanın en büyük reasüransçılarında Munich Re’nin rakamlarına göre geçtiğimiz günlerde Kaliforniya’da yaşanan orman yangınları 24 milyarlık zarara mal oldu. Munich Re’nin Baş İklimbilimcisi Ernst Rauch’un The Guardian’a verdiği demece göre, 2000 sonrası Kaliforniya tarihinin en kötü orman yangınları ve sebebi şüphesiz iklim krizi.

Amerika’da geçen sene gerçekleşen Michael Kasırgası’nda ise sadece tarıma yönelik zarar 1,3 milyar dolar olmuş en büyük pay da pamuk ve pekan fıstığından. Tavuk çiftlikleri ve içerisindeki hayvanlar zarar görmüş durumda.

5 TRİLYON DOLARLIK SİGORTA SEKTÖRÜ RİSK ALTINDA

Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Levent Kurnaz “Değişen iklim koşulları karşısında bu zararların azalmasını beklemenin gerçekçi olmadığını” belirtiyor.

Amerikan Hükümeti’nin rakamlarıyla, 5 trilyonluk küresel sigorta sektörü ciddi bir risk altında. Amerika’nın 2017 verilerine göre, GSYH’nın yüzde 11’inin ise sigortacılık faaliyetlerinin oluşturduğu düşünülürse bu en büyük ekonomiler ve buradaki tüm sektörler için bile önemli bir risk.

Bu riski bertaraf edebilmek için, Avrupa’nın 20 büyük sigorta şirketi – ki bunlar küresel pazarın yaklaşık %20’sine sahipler – kömür yatırımlarından çıkacaklarını açıkladılar (Unfriend Coal haberi). Ötesinde bir çoğu kömür içeren projelere sigorta yapmayacaklarını söylüyor. 2015 senesinden bu yana finansal devlerin açıklamaları hızla artıyor. Bununla birlikte iklim krizine yönelik stratejik olarak neler yaptıklarına daha şüpheyle bakmak gerekli.

YENİLENEBİLİR ENERJİNİN YARATTIĞI FIRSAT

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın (IRENA) hazırladığı ‘Yenilenebilir Enerji Üretim Maliyetleri 2018 Raporu’ yenilenebilir enerjinin, halihazırda dünyanın birçok yerinde en ucuz elektrik kaynağı olarak kullanıldığını vurguluyor. Rapor, iklim kriziyle küresel ölçekteki mücadeleye katkı sağlamayı hedefliyor.

Rapora göre konsantre güneş enerjisinden (CSP) elde edilen elektrik maliyetlerinin küresel ağırlıklı-ortalamaları %26; biyoenerji %14, güneş fotovoltaik panelleri ve karasal rüzgar %13, hidroelektrik %12, jeotermal enerji ve offshore rüzgar enerjisi ise %1 oranında azalma gösterdi.

Dünya genelindeki projelerden elde edilen verilerin kapsamlı bir incelemesine dayanarak fiyatların düşmesiyle birlikte, yenilenebilir enerji kaynaklarının maliyet avantajlarının daha da artacağını belirtiyor. IRENA’nın küresel veri tabanına göre, karasal rüzgar santrallerinin dörtte üçünden fazlası ile gelecek yıl devreye girecek olan güneş fotovoltaik panel projelerinin beşte dördü, en ucuz yeni kömür, petrol ve doğalgaz seçeneklerinden daha düşük maliyetlerle güç üretecek ve herhangi bir maddi yardım olmadan gerçekleştirilecek.

Şili, Meksika, Peru, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki güneş fotovoltaik panellerinin kilowatt/saat başına 3 cent kadar düşük bir maliyeti var.

ÇOK TARTIŞMALI BİR KONUDUR

IRENA Raporunu destekler şekilde, 2019 senesi de yenilenebilir enerji ihaleleri için yeni rekorların yaratıldığı bir sene olmaya devam ediyor. Türkiye’de Mayıs ayında YEKA-2 ihalelerinde gördüğümüz 3.53 ve ve 3.67 dolar cent fiyattan sonra, Temmuz ayı yeni rekorlara koştu.

Haziran Temmuz ayında önce Los Angeles’te $0.01997/kWh fiyatı kazanırken iki hafta sonra Brazilya’daki rüzgar ihalesi $0.0175/kWh’i gördü. Yine ay sonu Portekiz’deki güneş ihalesinde ise €14.8/MWh (€0.0148/$0.016 per kilowatt-hour) ile yeni bir rekor yazıldı.

Kar amacı güden herhangi bir kurumun buradaki fırsatları gözden kaçırması ve daha iyisini talep etmemesi yine doğasına aykırıdır. Sonuç olarak kapitalizm iklim değişikliğine yönelik bir çözüm müdür? Bu çok tartışmalı bir konudur. Ancak uzun yıllardır ekonomik düzen bakış açısını oluşturmuş olduğu için bu kültürün iklim krizi önceliklerine göre evrilmesi önemli bir aciliyettir.

Ve dönüşüm için yeterince sebep var.

https://www.yesilhaber.net/2019/08/07/kapitalizm-iklim-krizine-care-olabilir-mi/

Yazar Hakkında /

gulin@brikasurdurulebilirlik.com

Gülin Yücel Amerikan Robert Lisesi’ni 1988’de, Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nü 1992 senesinde bitirdikten sonra, 1993-1994 İngiltere Londra’daki CASS, City Üniversitesi’nden M.B.A. derecesi almıştır. İş hayatına IBM şirketinde başlamış ve yaklaşık 20 sene çalışmıştır. Perakende, sigorta, üretim, otomotiv, enerji, bankacılık olmak üzere farklı sektörlerde uzmanlık geliştirmiş, iş danışmanlığı, e-iş, CRM, ERP ve diğer büyük ölçekli hizmet projesinde çalışmıştır. IBM Küresel Hizmetler Şirketi’nin yapılandırılmasında yönetici olarak rol almıştır. Son olarak da IBM’de, 3000’in üzerinde kurumsal müşteriye hizmet veren dijital satış kanalını yönetmiştir. Sonrasında Pronet Şirketi’nde Genel Müdür olarak geçiş yapmış; 1500 üzeri çalışanı ve 150,000 üzeri müşterisi ile elektronik güvenlik alanında hizmet veren kurumun uzun vadeye yayılan değişim planını da yönetmiştir. Çalışma hayatına parallel olarak sivil toplum gönüllüğü yapan Gülin Yücel, KAGİDER (Kadın Girişimciler Derneği) bünyesinde Özyeğin Üniversitesi ile yürütülen Goldman Sachs ‘10bin Kadın’ Projesi, IFC ile başlatılan ‘Geleceğin Kadın Liderleri’ Projesi, ABD Dış İlişkiler Bakanlığı ile yapılan ‘Geleceğe Yatırım Yapın’ Projesi ve Dünya Bankası ile yapılan ‘Fırsat Eşitliği’ Projesi’ne katkı vermiştir. Ötesinde, 2015 senesinde Türkiye’de gerçekleşen C20 ve W20 toplantılarına katılmıştır. Gülin Yücel, International Society of Sustainability Professionals (ISSP) Organizasyonun çalışmalarını tamamlamıştır ve sürdürülebilirlik profesyoneli sertifikası sahibidir. 2014 senesinden bu yana sürdürülebilirlik danışmanlığı yapmakta; bu konunun gelişmesi için yazar, konuşmacı olarak farklı platformlarda destek vermektedir. Gülin Yücel, Sustineo Istanbul ve Sustineo SDG Platformlarını oluşturmanın yanı sıra, Brika Yapı A.Ş.’nin Ortağı; Koç Üniversitesi İşletme Enstitüsü yüksek lisans programlarında okutman ve Boğaziçi Üniversitesi’nde ziyaretçi okutman ; Keiretsu Forum’da melek yatırımcıdır.

Sürdürülebilirlik yolculuğunuzda sizlere destek olmak için varız
X